डा. शेखर कोइराला: परिपक्वता, एकता र परिवर्तनकारी नेतृत्वको प्रतीक

–कृष्ण बहादुर तामाङ/डाक्टर शेखर कोइरालाको नेतृत्व नेपाली काँग्रेसको पुनर्जागरणका लागि निर्णायक हुन सक्छ । १५औ महाधिवेशन पछि पार्टी नेतृत्वको जिम्मेवारी पाएमा उनले पार्टीलाई एकीकृत, सशक्त, र राष्ट्रिय राजनीतिमा प्रमुख स्थान पुनस् स्थापित गर्ने विश्वास गर्न सकिन्छ । परिपक्वता, दूरदर्शिता, र सहमतिका साथ उनले पार्टीलाई एक नयाँ उचाइमा पुर्‍याउन सक्नेछन् ।

डाक्टर शेखर कोइराला नेपाली काँग्रेसका अनुभवी नेता हुन्, जसले पार्टीको लोकतान्त्रिक मूल्य, संगठनात्मक संरचना, र सिद्धान्तप्रति निरन्तर प्रतिबद्धता देखाउँदै आएका छन् । नेपाली काँग्रेसको १५औं राष्ट्रिय महाधिवेशनमा सभापतिको उम्मेद्वारका रूपमा उनी पार्टीको एकता, सुधार, र नेतृत्वको भविष्यका लागि सक्षम विकल्प हुन् ।

पार्टीको लामो इतिहासमा विभिन्न गुट–उपगुटहरू, वैचारिक भिन्नता, र संगठनात्मक चुनौतीहरू देखिए पनि कोइरालाले यिनलाई सहमति, समावेशिता, र समन्वयको माध्यमबाट सम्बोधन गर्न सक्ने क्षमताका लागि परिचित छन् । उनका विचारहरू परिपक्व, व्यवहारिक, र दीर्घकालीन योजनामा आधारित छन् ।
डाक्टर शेखर कोइरालाले महाधिवेशनका क्रममा र त्यसपछि निम्न भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ :

१. सहमति निर्माणकर्ता : पार्टीका सबै गुटलाई संवाद र सहमतिबाट एकीकृत गर्दै भविष्यका साझा लक्ष्यमा सहकार्य गर्न प्रेरित गर्नुपर्छ ।
२. परिवर्तनकारी नेता : संगठनात्मक सुधार, युवा सहभागिता, र महिला सशक्तिकरणका लागि ठोस योजना अघि सार्नुपर्छ ।
३. दूरदर्शी मार्गदर्शक : मुलुकका समकालीन समस्या समाधानका लागि काँग्रेसको नीति र रणनीति विकास गर्दै जनता र कार्यकर्तालाई आकर्षित गर्ने ।
४. लोकतान्त्रिक मूल्यको रक्षक : पार्टीलाई लोकतान्त्रिक सिद्धान्तमा आधारित बनाएर त्यसलाई पार्टीभित्र र बाहिर अभ्यासमा उतार्ने ।

डाक्टर शेखर कोइरालाको नेतृत्वले पार्टीलाई एकता, समावेशिता, र सुधारको मार्गमा लैजान सक्छ । परम्परागत अनुभव र नवीन दृष्टिकोणको सन्तुलनमार्फत उनले पार्टीलाई बलियो बनाउन र जनताको विश्वास पुनः जित्न निर्णायक भूमिका निर्वाह गर्न सक्छन् । उनका विचार र भूमिकाले पार्टीको भविष्यको दिशा तय गर्न महत्त्वपूर्ण योगदान दिनेछन् ।
डाक्टर शेखर कोइरालालाई नेपाली काँग्रेसको १५औं राष्ट्रिय महाधिवेशनमा केन्द्रीय सभापतिमा निर्वाचित गराउनका लागि रणनीतिक योजना, आन्तरिक एकता, र युवादेखि वरिष्ठ तहसम्मका सदस्यहरूलाई सम्बोधन गर्ने दृष्टिकोण आवश्यक छ । यहाँ के गर्ने र उनले कस्तो भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ भन्ने विश्लेषण प्रस्तुत गरिएको छ स् ।

पार्टीभित्र व्यापक सञ्जाल र गठबन्धन निर्माण
गठबन्धन बलियो बनाउने : शेखर कोइरालाले पार्टीका विभिन्न गुट–उपगुटहरूसँग संवाद बढाउनुपर्छ । उनले पार्टीका प्रभावशाली नेताहरू, विशेष गरी वरिष्ठ नेताहरू (जो परम्परागत संरचनाका समर्थक हुन्) र तल्लो तहका कार्यकर्ताहरूलाई एकैसाथ जोडेर गठबन्धन बनाउनु पर्छ ।
पुराना र नयाँको सन्तुलन: उनी परम्परागत नेताहरूको विश्वास जित्ने पक्षमा बलियो छ । यद्यपि, उनले पार्टीका युवा वर्गलाई समेत आफ्नो पक्षमा ल्याउनुपर्नेछ । यसका लागि उनले युवा नेतृत्वको समर्थनमा केही प्राथमिकता दिनु पर्छ ।

सुझबुझपूर्ण राजनीतिक एजेन्डा प्रस्तुत गर्ने
परम्परा र प्रगतिशीलताबीच सन्तुलन :
डाक्टर शेखर कोइरालाले पार्टीको परम्परागत विचारधारालाई सम्मान गर्दै समकालीन मुद्दाहरूलाई सम्बोधन गर्न सक्नुपर्छ ।
भ्रष्टाचारमुक्त पार्टी निर्माण, समावेशी नेतृत्व र पार्टीको संगठनात्मक सुदृढीकरण जस्ता एजेन्डाहरूले सबै तहका कार्यकर्ताको विश्वास जित्न सक्छ ।
व्यवहारिक दृष्टिकोण स् डाक्टर शेखर कोइरालाले पार्टीमा सुधार र एकताका लागि ठोस योजना प्रस्तुत गर्नुपर्छ ।
उदाहरणका लागि स् संगठनलाई डिजिटल र पारदर्शी बनाउने । युवा नेतृत्वलाई अवसर प्रदान गर्ने । कार्यकर्ता स्तरमा पहुँच बढाउने ।

मूल मुद्दाहरूमा स्पष्ट धारणा
पार्टीभित्रका विवाद र असन्तुष्टिलाई सम्बोधन गर्ने स्पष्ट योजना हुनुपर्छ । समकालीन राजनीतिक मुद्दाहरू (संविधान कार्यान्वयन, सुशासन, संघीयता, आर्थिक विकास) मा आफ्नो धारणा स्पष्ट रूपमा जनतालाई बुझाउन सक्नुपर्छ । कोइरालाले ‘पार्टीलाई एकजुट र प्रगतिशील बनाउने नेता’को छवि निर्माण गर्नुपर्छ ।

युवा र महिलाको समर्थन सुनिश्चित गर्ने
पार्टीको भविष्यका लागि युवा र महिला वर्गलाई आफ्नो पक्षमा ल्याउन अग्रेसर हुनुपर्छ ।
युवालाई प्रेरित गर्न : पार्टीका विभिन्न तह र संगठनमा युवा नेतृत्वलाई प्राथमिकता दिने प्रतिबद्धता गर्नुपर्छ ।
महिलाका मुद्दा सम्बोधन गर्न : महिलाको समावेशीता र नेतृत्वलाई प्रोत्साहन गर्ने विशेष नीति घोषणा गर्नुपर्छ ।

लोकप्रिय छवि निर्माण
सार्वजनिक छवि सुधार : पार्टीभित्र मात्रै होइन, बाहिरी रुपमा पनि उनले सशक्त छवि प्रस्तुत गर्नुपर्छ । जनतासँग प्रत्यक्ष संवाद गर्ने, उनीहरूको चासो सम्बोधन गर्ने, र भविष्यमा पार्टीलाई कसरी देशको नेतृत्वमा सक्षम बनाउने भन्ने कुरा स्पष्ट रूपमा जनाउनुपर्छ ।
सम्पर्क अभियान सञ्चालन : कोइरालाले वडा र जिल्ला तहका कार्यकर्तासम्म पुगेर आफ्ना विचार र योजनाहरू व्यक्त गर्नुपर्छ । यसले कार्यकर्ताको मन जित्न महत्वपूर्ण भूमिका खेल्छ ।

प्रतिस्पर्धीहरूसँग स्वस्थ तर प्रभावकारी रणनीति
अरू प्रतिस्पर्धी उम्मेदवारहरूसँग भिन्नता देखाउनु स् शेखर कोइरालाले आफ्नो नेतृत्व शैलीलाई आफ्ना प्रतिस्पर्धीहरूसँग तुलना गर्दा परिपक्व, स्थिर, र संगठनात्मक बनाउन जोड दिनुपर्छ । कूटनीतिक र सहमतिको भूमिका स् प्रतिस्पर्धीहरूसँग सम्बन्ध चिस्याउने होइन, उनीहरूलाई पनि पार्टीभित्र एकताका लागि सहयोग गर्न आमन्त्रण गर्नुपर्छ ।

नयाँ अनुयायीहरूलाई प्रेरित गर्ने
कोइरालाले पार्टीका पुराना कार्यकर्ताका साथसाथै, नयाँ विचारधारालाई समर्थन गर्ने समूहहरूलाई पनि आकर्षित गर्नुपर्छ ।
स्थानीय मुद्दाहरूलाई प्राथमिकता दिनु स् पार्टीका कार्यकर्ता र स्थानीय तहका नेताहरूका समस्या र चासोलाई सम्बोधन गर्दै उनीहरूको विश्वास जित्न सक्नुपर्छ ।

व्यवस्थित चुनावी रणनीति
दृढ प्रचार अभियान स् महाधिवेशनअघि व्यापक प्रचार गर्ने । जिल्ला र वडा तहका महत्त्वपूर्ण नेताहरूसँग गठबन्धन निर्माण गर्ने । मतदाता आकर्षित गर्नका लागि उनीहरुसँग भएका पुराना सम्बन्धलाई बलियो बनाउने । चुनाव समितिको गठन स्
कोइरालाले आफ्नो पक्षलाई बलियो बनाउन अनुभवी कार्यकर्ताहरूको एउटा समर्पित समूह खडा गर्नुपर्छ, जसले प्रचार अभियानदेखि मतदाताको प्रबंधनसम्मको जिम्मा लिन्छ ।

पुराना कार्यकर्ता र असन्तुष्ट समूहसँग संवाद गर्ने
पार्टीभित्र लामो समयदेखि क्रियाशील तर असन्तुष्ट रहेका कार्यकर्ताहरूसँग संवाद बढाउनु आवश्यक छ । पार्टीका आधारभूत सदस्यहरूलाई सम्मानजनक भूमिका दिने प्रतिबद्धता जाहेर गर्दै उनीहरूको चासो सम्बोधन गर्नुपर्छ । असन्तुष्ट समूहसँग सहमति निर्माण गर्दै तिनीहरूको विश्वास जित्नुपर्छ ।

आर्थिक स्रोतहरूको व्यवस्थापन
महाधिवेशनको प्रचार र चुनावी प्रक्रियामा आर्थिक स्रोतको व्यवस्थापन महत्त्वपूर्ण हुन्छ । पारदर्शी रूपमा आर्थिक स्रोत व्यवस्थापन गर्दै युवा र वृद्ध कार्यकर्ताको सहयोग जुटाउनुपर्छ ।
आर्थिक स्रोत पार्टीका विभिन्न संरचनामार्फत व्यवस्थित गर्न सक्ने योजना बनाउनुपर्छ ।

भविष्यको रोडम्याप प्रस्तुत गर्ने
पार्टीलाई आगामी ५-१० वर्षमा कहाँ पुर्‍याउने भन्ने स्पष्ट योजना तयार गरी प्रस्तुत गर्नुपर्छ । विशेष गरी, पार्टीको संगठन सुदृढीकरण, स्थानीय तहको पहुँच बढाउने, र संघीयता सुदृढ गर्ने कार्यसूचीका साथ रोडम्याप सार्वजनिक गर्नुपर्छ । पार्टीलाई जनतासँग थप नजिक पुर्‍याउन कस्तो रणनीति अपनाउने भन्ने स्पष्ट दृष्टिकोण दिनुपर्छ ।

लोकतान्त्रिक मूल्य र पार्टी एकताको प्रतीक बन्ने
कोइरालाले आफ्नो उम्मेद्वारीलाई कुनै गुट वा उपगुटसँग मात्र नभई सम्पूर्ण पार्टीको प्रतिनिधित्वका रूपमा प्रस्तुत गर्नुपर्छ ।
लोकतान्त्रिक मूल्य र सिद्धान्तमा अडिग रहँदै पार्टीभित्र समावेशी नेतृत्वलाई प्रोत्साहन गर्नुपर्छ ।

पार्टीको नयाँ नीति निर्माणको नेतृत्व गर्ने
पार्टीको दीर्घकालीन नीति निर्माणमा अग्रसर हुनुपर्छ । सुशासन, संघीयता, र आर्थिक विकासका लागि पार्टीको आधिकारिक नीति कस्तो हुने भन्ने प्रस्ताव अघि सार्नुपर्छ । नयाँ नीति निर्माणमा युवाको सहभागिता सुनिश्चित गरी पार्टीलाई नविकरणको दिशामा लैजानुपर्छ ।

सञ्चार माध्यमको प्रभावकारी प्रयोग गर्ने
कोइरालाले आफ्ना विचार, योजना, र एजेन्डाहरूलाई प्रभावकारी रूपमा प्रस्तुत गर्न संचार माध्यमहरूको उपयोग गर्नुपर्छ ।सामाजिक सञ्जाल, टेलिभिजन, रेडियो, र प्रत्यक्ष भेटघाटमार्फत पार्टीका सदस्य र जनतासँग संवाद बढाउनुपर्छ ।

पार्टी कार्यकर्तालाई प्रत्यक्ष रूपमा परिचालन गर्ने
कार्यकर्तालाई चुनावी रणनीतिमा सक्रिय रूपमा परिचालन गर्दै महाधिवेशनमा मतदान गर्ने प्रक्रियालाई व्यवस्थापन गर्नुपर्छ ।
वडास्तरदेखि केन्द्रीय तहसम्मका प्रतिनिधिहरूसँग प्रत्यक्ष भेटघाट गरी उनीहरूलाई आफ्नो पक्षमा ल्याउने काम गर्नुपर्छ ।

मुलुकको समसामयिक समस्या समाधानमा आफ्नो दृष्टिकोण स्पष्ट गर्ने
महँगो जीवनयापन, बेरोजगारी, भ्रष्टाचार, र संघीयतासँग सम्बन्धित समस्याहरूको समाधानका लागि आफ्नो योजना स्पष्ट रूपमा सार्वजनिक गर्नुपर्छ । जनताले काँग्रेसको नेतृत्वलाई वैकल्पिक सरकारका रूपमा हेर्न सकून् भनेर आफ्नो नेतृत्व क्षमताको प्रदर्शन गर्नुपर्छ ।

महाधिवेशनपछि पार्टीलाई एकजुट गर्ने रणनीति बनाउने
महाधिवेशनमा सभापतिमा निर्वाचित भएपछि पार्टीभित्रका गुट–उपगुटलाई एकीकृत गर्नका लागि स्पष्ट योजना अघि सार्नुपर्छ । निर्वाचन परिणाम जे भए पनि सबै पक्षलाई एकताबद्ध बनाउने प्रयास गर्नुपर्छ । प्रतिस्पर्धीहरूसँग सहकार्य गरेर पार्टीलाई अगाडि बढाउन शान्तिपूर्ण र समावेशी भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ ।

राजनीतिक अनुभवलाई संगठित नेतृत्वमा रूपान्तरण गर्ने
डाक्टर शेखर कोइरालाले आफ्नो लामो राजनीतिक अनुभवलाई पार्टीको संगठनात्मक संरचना बलियो बनाउन उपयोग गर्नुपर्छ ।
पार्टीको केन्द्रीय नेतृत्वलाई अझ प्रभावकारी बनाउन तथा स्थानीय तहसम्मको संरचनालाई सुदृढ गर्नुपर्ने आवश्यकता छ । प्रभावकारी नेतृत्वका माध्यमबाट पार्टीभित्रको निर्णय प्रक्रियालाई समावेशी, पारदर्शी, र नीतिनिर्माणमुखी बनाउने दिशामा काम गर्नुपर्छ ।

समावेशी र समानुपातिक प्रतिनिधित्वको ग्यारेन्टी गर्ने
डाक्टर शेखर कोइरालाले पार्टीभित्र सबै जाति, वर्ग, र लिंगका व्यक्तिहरूलाई समान अवसर प्रदान गर्ने वाचा गर्नुपर्छ । संघीय संरचनामा विश्वास गर्ने नेताका रूपमा उनले क्षेत्रीय प्रतिनिधित्व र विभिन्न समुदायहरूको सहभागिता सुनिश्चित गर्ने ठोस योजना अघि सार्नुपर्छ । पार्टीका उपेक्षित र कमजोर वर्गलाई संगठित गर्दै उनीहरूको विश्वास जित्ने प्रयत्न गर्नुपर्छ ।

दीर्घकालीन संस्थागत सुधारको योजना प्रस्तुत गर्ने
डाक्टर कोइरालाले पार्टीभित्र दीर्घकालीन सुधारका लागि ठोस योजना बनाउनु आवश्यक छ । पार्टीको आन्तरिक निर्वाचन प्रक्रिया सुधार, डिजिटल र पारदर्शी संरचना निर्माण, र तालिम तथा शैक्षिक कार्यक्रमहरू संचालन जस्ता विषयलाई प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ । कार्यकर्ताको नेतृत्व विकास गर्न पार्टीका भिन्न तहहरूमा तालिम कार्यक्रम लागू गर्ने र संगठनलाई प्रगतिशील बनाउने उपायहरू अघि सार्नुपर्छ ।

नेपाली जनताको विश्वास पुनःस्थापना गर्ने
डाक्टर शेखर कोइरालाले महाधिवेशनको माध्यमबाट पार्टीलाई केवल संगठनात्मक रूपमा बलियो बनाउने मात्र होइन, जनताको विश्वास पुनःस्थापना गर्न पनि अग्रसर हुनुपर्छ । जनताले काँग्रेसलाई समृद्धि, सुशासन, र राष्ट्रिय नेतृत्वका लागि वैकल्पिक शक्तिका रूपमा हेर्न सकून् भन्ने वातावरण बनाउनुपर्नेछ ।कोइरालाले देशका प्रमुख मुद्दाहरू जस्तै रोजगारी, महँगी, संघीयता, र भ्रष्टाचार नियन्त्रणका लागि पार्टीको स्पष्ट नीति प्रस्तुत गर्नुपर्छ ।

डाक्टर शेखर कोइरालाले पार्टीलाई एकताबद्ध, सुधारमुखी, र जनतामुखी बनाउने नेतृत्वका लागि आफ्नो अनुभव र दृष्टिकोणलाई प्रयोग गर्नुपर्छ । पार्टीभित्र समानुपातिक प्रतिनिधित्वको सुनिश्चितता गर्दै दीर्घकालीन सुधारमार्फत नेपाली काँग्रेसलाई नयाँ उचाइमा पुर्‍याउन उनी योग्य छन् । जनताको विश्वास जित्दै पार्टीलाई सशक्त, प्रगतिशील, र दूरदर्शी नेतृत्व प्रदान गर्न उनले निर्णायक भूमिका निर्वाह गर्नुपर्छ ।

डाक्टर शेखर कोइराला नेपाली काँग्रेसका अनुभवी नेता हुन्, जो परिपक्वता, संगठनात्मक क्षमता, र लोकतान्त्रिक सिद्धान्तप्रति प्रतिबद्धताको प्रतीक हुन् । पार्टीको ऐतिहासिक उत्तराधिकारलाई जोगाउँदै, समकालीन चुनौतीहरूको समाधान र संगठनलाई नवीकरण गर्न सक्ने नेतृत्व प्रदान गर्न उनी योग्य छन् ।

नेपाली काँग्रेस अहिले संगठनात्मक रूपमा विभाजन, आन्तरिक गुटबन्दी, र जनविश्वास गुमाउने चुनौतीसँग जुधिरहेको छ । यस्ता परिस्थितिमा डाक्टर कोइरालाले पार्टीलाई एकताबद्ध राख्दै यसको लोकतान्त्रिक र प्रगतिशील पहिचानलाई पुनर्स्थापित गर्न नेतृत्व दिन सक्छन् । नेपाली काँग्रेसको सभापतिमा निर्वाचित हुनुभएपछि डाक्टर शेखर कोइरालाको नेतृत्वले गर्नु पर्ने काम ।

१. पार्टीको आन्तरिक एकता कायम गर्दै सबै गुटलाई सहकार्य गर्न प्रेरित गर्नेछ ।
२. युवा र महिलाको सहभागितालाई प्राथमिकता दिँदै पार्टीलाई आधुनिक र भविष्यमुखी बनाउनेछ ।
३. संविधान र संघीयताको कार्यान्वयनमा पार्टीको नेतृत्व स्थापित गर्नेछ ।
४. पार्टीलाई संगठनात्मक रूपमा सुदृढ गर्दै लोकतन्त्र, सुशासन, र समृद्धिको मार्गदर्शक शक्ति बनाउनेछ ।