१५ वैशाख, काठमाडौं । यमनमा हुथी विद्रोहीहरू विरुद्ध अमेरिकी सेनाले हाल एक महिना लामो सैन्य अभियान सञ्चालन गरिरहेको छ, जसअन्तर्गत अहिलेसम्म आठ सयभन्दा बढी हवाई आक्रमण गरिएका छन् । अमेरिकी सेनाको केन्द्रीय कमान्डले दिएको जानकारी अनुसार, यी आक्रमणहरूमा सयौं हुथी लडाकू र नेताहरू मारिएका छन्, यद्यपि उनीहरूको नाम भने सार्वजनिक गरिएको छैन ।
हुथी विद्रोहीहरूको उत्पत्ति
हुथी विद्रोहीहरू, जसलाई अन्सार अल्लाह पनि भनिन्छ । यमनमा सक्रिय शिया मुस्लिम जैदी सम्प्रदायसँग सम्बन्धित एक सशस्त्र विद्रोही समूह हो । सन् १९९० को दशकमा सादा प्रान्तबाट सुरु भएको यो समूहले शिया समुदायको अधिकार र यमनमा राजनीतिक सुधारको माग गर्दै सङ्घर्ष थालेको थियो । सन् २०१४ मा यमनको राजधानी साना कब्जा गरेपछि उनीहरू देशको प्रमुख शक्तिको रूपमा उदाएका हुन् । इरानबाट सहयोग प्राप्त गरेको आरोप लाग्दै आएको यस समूहसँग हाल साउदी अरब नेतृत्वको गठबन्धन र अमेरिका लगातार सङ्घर्षमा छन् । हुथीहरूले हाल रेड सागरमा अन्तर्राष्ट्रिय जलयातायात र इस्रायलमाथि आक्रमण गर्दै अन्तर्राष्ट्रिय स्तरमा चुनौती खडा गरिरहेका छन् ।
रातको आक्रमणमा ठूलो क्षति
हुथी समूहले जनाएअनुसार, राजधानी साना नजिकैको क्षेत्रहरूमा भएको पछिल्लो रातको अमेरिकी हवाई आक्रमणमा कम्तिमा ६८ जनाको ज्यान गएको छ । यी आक्रमणहरू अमेरिकाले हुथी समूहका मिसाइल र ड्रोन कार्यक्रमका आधारहरूमा लक्षित गरी गरेको दाबी गरिएको छ ।
हालसम्मको सबैभन्दा घातक आक्रमण ः रस ईसा बन्दरगाह
अप्रिल १८ मा भएको अमेरिकी आक्रमण रस ईसा इन्धन बन्दरगाहमा लक्षित थियो, जसमा ७४ जनाको मृत्यु र १७१ जना घाइते भएको हुथीहरूले बताएका छन् । यो अहिलेसम्मको सबैभन्दा घातक हमला मानिएको छ । अमेरिकी सेनाले बन्दरगाहमा इन्धन आपूर्ति बन्द गर्न आक्रमण गरिएको जनाउँदै यो हमला हुथीहरूको आर्जन स्रोत रोक्न गरिएको जनाएको छ ।
आक्रमणको कारणः रेड सागर र इस्रायलमाथिको हमला
अमेरिका अनुसार, हुथी समूहले रेड सागरमा हुने अन्तर्राष्ट्रिय व्यापारिक जलयातायात र इस्रायलमाथि हमला गरी क्षेत्रीय सुरक्षामा खतरा पैदा गरिरहेको छ । अमेरिकाले आफ्नो ‘स्वतन्त्र नौवहन अधिकार’ कायम राख्न र हुथीहरूको आक्रमणलाई रोक्न आफूले दबाब बढाइरहेको स्पष्ट पारेको छ ।
इरानको सहयोगमा हुथीहरू
अमेरिकाले स्पष्ट रूपमा इरानलाई हुथी लडाकूहरूलाई निरन्तर समर्थन गरिरहेको आरोप लगाएको छ । केन्द्रीय कमान्डको वक्तव्यमा भनिएको छ, “इरानको समर्थनबिना हुथीहरूले निरन्तर हमला गर्न सक्दैनन् ।”
सूचना नियन्त्रणः साटलिङ्कमाथि प्रतिबन्ध
हुथी समूहले आफ्नो नियन्त्रणमा रहेको क्षेत्रहरूबाट बाह्य सूचना प्रवाह रोक्न कदम चालेको छ । आइतवार हुथी समूहले साटलिंक इन्टरनेट उपकरणहरू (उपग्रहमार्फत इन्टरनेट सेवा) प्रयोग नगर्न र यस्ता उपकरणहरू तुरुन्तै सुरक्षासम्बन्धी निकायलाई बुझाउन आदेश दिइएको छ ।
हुथीहरूले चेतावनी दिँदै भनेका छन्, “यदि कसैले यस्ता उपकरण बेचबिखन, प्रयोग, स्थापना, सञ्चालन वा नियन्त्रण गरेको पाइएमा, कडा कानुनी कारबाही हुनेछ ।”
सैन्य तयारीः दुई विमानवाहक युद्धपोत परिचालनमा
अमेरिकाले यो सैन्य अभियान रेड सागरमा रहेका ‘यूएसएस ह्यारी एस. ट्रुम्यान’ र अरब सागरमा रहेका ‘यूएसएस कार्ल भिन्सन’ नामका दुई विमानवाहक युद्धपोतहरूबाट सञ्चालन गरिरहेको छ ।
सन् २०२२ को हमला पृष्ठभूमिमा
सन् २०२२ मा युएईको अबुधाबी नजिक हुथीहरूले मिसाइल र ड्रोनबाट हमला गर्दा तीन जनाको मृत्यु भएको थियो । त्यसपछि हुथी र अमेरिका समर्थित गठबन्धनबीचको सङ्घर्ष अझै चर्किएको हो ।
युद्धले लामो समयदेखि यमनलाई मानवीय सङ्कटमा पारेको छ, जहाँ लाखौं नागरिकहरू खाद्य, पानी र स्वास्थ्य सेवाको अभावमा छन् ।
