काठमाडौं,जेठ १८ ।
नेपाली राजनीति अहिले बजेट लीक बारे मुद्दाले ताती रहेको छ । शनिबार संसदमा प्रस्तुत भएको बजेट संसदमा आउनु भन्दा अगाडिनै दैनिक पत्रिकामा आएको भनेर सोमबार बैठक माथि छलफल गर्न बसेको संसदको बैठक प्रमुख प्रतिपक्ष्ये कांग्रेसको अबरोधले गर्दा स्थगित भयो । छानबिनको लागि संसदीय समिति गठनको माग राख्दै कांग्रेसले चार पटकसम्म बैठक स्थगित गर्यो । सरकारले सत्ता साजेदारसंग छलफल गरेर कांग्रेससंग बार्ता गर्ने निर्णय गरेको संसद चलाउने पहल गरेको छ । नेपालका यो भन्दा अगाडी बजेट लीकको घटना नपाएपनि विश्वका अन्य देशमा भने बजेट लीकले ठुलै चर्चा पाएको इतिहास छ ।
यूरोपियन मुलुक बेलायतमा तीन बर्ष अगाडी बजेट लीक भएको घटनाले बबाल भएको थियो । बेलायती अर्थ मन्त्रि जर्ज ओस्बोरनले संसदमा बजेट पेस गर्नु भन्दा केहि मिनेट अगाडी लन्डनको एउटा सन्ध्याकालिन दैनिकले बजेटको मुख्य कुरा अनलाइनमा प्रकाशित गरेको थियो । संसदमा पेस हुन ५ मिनेट अगाडी सो पत्रिकाले ट्वीटरमा पनि बजेटको मुख्य अंश प्रिन्ट भई रहेको फोटो पोस्ट गरेको थियो ।
दैनिक सात लाख बिक्रि हुने सो पत्रिकाले बजेट लीक गरेको बारे बेलायतमा धेरै निन्दा र चासो भएको थियो । कतिपय अर्थबिदले बजेट लीकले केहि ब्यापारीलाई फाइदा पुगेको बताएका थिए । बेलायती संसद हाउस अफ कमनले सो घटना बारे छानबिन समिति गठन गर्दै माफी समेत मागेको थियो ।
हाम्रो छीमेकी मुलुक भारतको इतिहास हेर्ने हो भने बजेट लीक एकपटक भएको देखिन्छ । भारत स्वतन्त्र भए संगै बजेट बनाउन थालिएको भारतमा १९५०मा बजेट लीक भएको थियो । बजेट छाप्ने छापाखानाबाट नै बजेट लीक भएको थियो । यो बर्षको बजेट बनाउदा भारतले बजेट सुरक्षालाई पहिलो प्राथमिकतामा राखिएको थियो । बजेट बनाउने कोठामा येक्श्रे स्कान राखिएको थियो त्यस्तै शक्तिशालि फोन जामरहरुको प्रयोग गरेर भित्र बाट बाहिर कल र मेसेज नजाने बनाइएको थियो ।
त्यस्तै विश्वको दोस्रो ठूलो देश क्यानडामा सन् १९८९ मा बजेट लीक भएको थियो । सो घटनामा संलग्न भएको आरोपमा एकजना पत्रकार र चार जना सरकारी अधिकारीलाई कारबाही गरिएको थियो ।
